Nosing & Tasting

 

Je kunt op vele manier genieten van whisky en voor iedereen is dit weer anders, want mensen hebben nu eenmaal een eigen en persoonlijke smaak. 

Whisky is een zeer veelzijdige drank, die zowel puur (straight), met ijs (on the rocks), met water, met koffie of zelfs met frisdrank kan worden gedronken. Het belangrijkste is dat je geniet van je glas whisky, maar sommige manieren van nuttigen zijn beter dan andere om de smaken, geuren en complexiteit van een whisky tot zijn recht te laten komen.

 

Probeer altijd eerst om de whisky in zijn natuurlijke staat, dus puur, te drinken. De smaak is een combinatie van wat je ruikt en wat je proeft. Het juiste glas kan je helpen bij het zogenaamde nosing & tasting van de whisky. Gebruik hiervoor bij voorkeur een tulpvormig glas, want dit zal helpen de aroma’s beter te kanaliseren naar je neus. Voor meer informatie over geschikte whiskyglazen klik hier.

 

Typisch bij whisky is dat je langzaam moet proeven, omdat de karaktereigenschappen van een whisky over het algemeen pas langzaam tot uiting komen. Gebruik hierbij altijd een schoon glas of spoel de glazen goed schoon tussen de proefbeurten door. Drink na het proeven van een whisky water om uw mond te reinigen en/of eet een stukje stokbrood of cracker om je smaak te neutraliseren. Tijdens het proeven kunt u proefnotities maken, de zogenaamde tasting notes.

Een klein beetje water toevoegen aan de whisky kan helpen om nog meer smaken en complexiteit naar boven te halen, zeker wanneer het een whisky betreft met een hoog alcoholpercentage, zoals een cask strength uitvoering van bijvoorbeeld 60%. Dit is echter afhankelijk van persoonlijke voorkeur, ondanks dat veel whisky connaisseurs vinden dat dit not done is, omdat je volgens hen de whisky dient te nuttigen zoals het door de distilleerderij oorspronkelijk gemaakt en bedoeld is. 

 

Door het toevoegen van een scheutje mineraalwater komen de moleculen in de vloeistof in beweging, wat het aroma versterkt. Gebruik hiervoor het liefst gedemineraliseerd water zonder koolzuur of nog beter natuurlijk water dat afkomstig is uit de buurt van de distilleerderij. Dit is natuurlijk een beetje lastig te vinden bij de supermarkt, maar sommige slijterijen en whisky speciaalzaken verkopen wel degelijk dit soort bronwater.

IJs doet precies het tegenovergestelde. De temperatuur van de whisky daalt onmiddellijk en sluit de aroma’s in, waardoor het smaakpalet van je whisky inkrimpt. De smaken worden matter en de oorspronkelijke smaken worden gemaskeerd. Bovendien wordt je whisky hierdoor verdund, veel meer dan met een beetje water het geval zou zijn. Voor nosing & tasting wordt het gebruik van ijs dan ook afgeraden. Behalve dan bij whisky’s die men ijskoud direct uit de ijskast dient te drinken, zoals de Snow Grouse.

 

Maar hoe gaat het nosing en tasting precies in zijn werk? Hieronder proberen we je hierover wat meer te vertellen. Voor de liefhebbers hebben we onderaan de pagina een filmpje toegevoegd van Gerry Tosh, Globa Marketing Manager bij Highland Park. Zeer interessant om even naar te kijken!

Het Uiterlijk

 

Laat de whisky rondwalsen in je glas en bekijk de kleur. De kleur van whisky heeft niets te maken met de leeftijd van de drank, maar wordt grotendeels bepaald door de gebruikte vaten waarin de whisky is gerijpt. Zo geven sherry vaten een andere kleur aan de whisky dan eikenvaten. Maar ook hiervan kunnen we nog niet alles zeggen, want sommige distilleerderijen voegen karamel kleurstof toe aan de whisky, omdat er bij de consument vaak het idee “hoe donkerder de kleur hoe ouder de whisky” heerst.

Wel kun je aan de body van de whisky zien of het om een jonge of oudere whisky gaat. Langer gerijpte whisky’s zijn vaak dikker en stroperiger dan minder lang gerijpte whisky’s. Laat je whisky rondwalsen in het glas en bekijk hoe de vloeistof naar beneden loopt. Als dit langzaam gaat met zogenaamde mooie tranen, dan geeft dit aan dat de whisky een volle body heeft, terwijl een snel teruglopende whisky duidt op een dunnere viscositeit (dichtheid van de vloeistof).

 

Giet een dram van een vingerdik in je glas en laat de whisky eerst een paar minuten rusten voordat je begint met het proeven. Hierdoor worden de karaktertrekken wat meer ontplooid. In de tussentijd kun je alvast notities maken over de kleur en textuur mocht je tasting notes willen gaan bijhouden. 

Het aroma ofwel de neus

 

Laat de vloeistof nog even wat ronddraaien in je glas, waardoor er zuurstof wordt toegevoegd en de verdamping kan beginnen. Laat de whisky vervolgens enkele tellen tot rust komen in je glas voordat je er aan gaat ruiken, anders krijg je een neus vol alcohol binnen die je reukorgaan kan verdoven.

 

Stop vervolgens je neus letterlijk in het glas en snuif zachtjes de aroma’s op. De neus (nose) van een whisky is het aroma dat je ruikt alvorens effectief te proeven van de dram en geven een idee van hoe je whisky zal smaken. Aan de hand van het ruiken kun je proberen om de smaak van de whisky te voorspellen. Doe dit een keer of drie achter elkaar. Je zult merken dat de eerste snuif het meest vol alcohol zit en de tweede snuif  zoeter en fruitiger zal zijn. Let op fysieke effecten als deze er zijn (prikt het aroma in je neus? Is het verwarmend of juist verkoelend? Is het een scherpe of juist milde geur?).

 

Het is in het begin erg lastig om de verschillende aroma’s en karakteristieken te onderscheiden, maar dit kun je oefenen! Hoe meer whisky je proeft, hoe makkelijker het zal gaan. Als hulpmiddel kun je boeken of tasting notes op internet raadplegen om jouw smaak te vereenzelvigen met wat je leest. Hierdoor leer je wellicht sneller om de diverse smaken te onderscheiden. Enkele veelgebruikte termen om het aroma aan te duiden zijn: licht, zwaar, vol, cereal (smaak afkomstig van graan), fris, fruitig, bloemachtig of fleurig, houtachtig, medicinaal, olieachtig, kruidig, rokerig (smoky), turfachtig (peaty) en zo kunnen we nog even doorgaan.

De Smaak ofwel Palate

 

En dan komt het meest interessante gedeelte van het whiskyproeven. Zoals hierboven reeds vermeld is het van belang dat je de whisky niet te snel drinkt om de smaak goed te kunnen bepalen. Houd de whisky even vast in je mond om de smaak goed te laten rondgaan. Merk hierbij op hoe de textuur is. Een whisky kan bijvoorbeeld olieachtig, smooth (glad), wasachtig, droog of bitter zijn. Bepaal dan met je smaakpapillen de balans tussen de vier belangrijkste smaken zoet, zuur, droog en zout (zilt). Verschillende delen van je tong, maar ook je wangen en lippen reageren op de verschillende smaken en karakteristieken van de whisky.


Slik vervolgens de vloeistof door. Let op dat dit kan branden, vooral in het begin van het whiskyproeven. Dit is een gevoel die veel mensen ervan weerhoud om nog een keer whisky te gaan drinken, maar dit zal in de loop van de tijd minder onaangenaam worden en vaak zelfs als prettig worden ervaren. Probeer bij de tweede slok de whisky in je mond heen en weer te laten rollen, om alle dieper liggende smaken te ontdekken. Herhaal dit een aantal keren en probeer bij iedere slok weer nieuwe kenmerken te vinden.


Omdat iedereen uniek is en al onze smaakpapillen weer anders zijn, moet je je vooral niet druk maken als iemand anders iets proeft wat je zelf niet proeft of juist andersom. Er zijn geen goede of foute antwoorden, maar alleen domme opmerkingen!

De Afdronk

 

Tenslotte kun je na het doorslikken van de whisky de afdronk bepalen en komen er nog verschillende smaken naar boven. De afdronk (finish) is de smaak die je proeft nadat je de whisky hebt doorgeslikt. Hoe lang blijft de smaak hangen (korte, medium of lange afdronk) en is de afdronk prettig of juist niet?  Probeer zoveel mogelijk een vergelijking te maken met smaken die je kent en dit kunnen er best heel veel zijn.

Whisky mixen… not done or well done?

 

Is het verkeerd om whisky te mixen met andere dranken? Volgens vele connaisseurs is dit absoluut not done, maar in alle eerlijkheid is hier helemaal niets mis mee. Wie geniet er nu niet van een heerlijke Irish Coffee? En bedenk dat heel wat (wel goedkopere) Amerikaanse bourbons en Schotse blended whisky’s vaak speciaal hiervoor zijn ontwikkeld.

Denk hierbij aan de Jacks en Johnnies met cola en Famous Grouse met Ginger Ale of zelfs Redbull. Natuurlijk is het zonde om een kwalitatief hoogstaande en kostbare single malt van 30 jaar oud te mixen met een frisdrank. Dit is natuurlijk onze eigen persoonlijke mening, maar de keuze is natuurlijk uiteindelijk aan de drinker.

 

How to Taste Whisky with Richard Paterson